KERKÜK HALKINA HUZUR YOK

Haber-Yorum: Muhsin AKIL

25 Ağustos 2023 tarihinde Irak’ta Karargah binasının önünde nöbet tutan bir grup Heşdi Şabi taraftarı ile birlikte çevre illerden getirilen Araplar Kerkük-Erbil yolunu trafiğe kapatmışlardı. Bunun üzerine Erbil-Kerkük yolunun açılması için bölgedeki Kürtler Rahimawa bölgesinde toplanmışlardı. Güvenlik güçlerinin eylemcilerin üzerine ateş açması sonucu 1 kişi ölmüş, 3’ü polis 10 kişi de yaralanmıştı. Bu olay üzerine Irak/Kerkük’te tansiyon yükselmiş Irak hükümeti, Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi (IKBY) ve Irak Türkmen Cephesi (IKBY) olaylarla ilgili halkı itidale çağıran açıklamalar yaptılar.

Irak’ın yakın tarihinde de toplumsal barışı hedef alan benzer gelişmeler, olaylar ve eylemleri olmuştu. Kerkük’te 2017 yılında terör eylemlerinde 4 Irak’lı vatandaş hayatını kaybetmişti. Türkiye saldırıyı şiddetle kınayarak Irak’ta barış ve huzurdan yana olduklarını açıklamıştı.

Yakın bir zamanda Irak Türkmen Cephesi Güvenlik Dairesi Müdürü Ahmet Tahir İsmail’in Kerkük’te arabasına yerleştirilen bombanın patlaması sonucu hayatını kaybetmişti. Bu suikastı da Türkiye sert bir şekilde kınamıştı. Türkiye Dışişleri Bakanlığı bu suikastla ilgili Irak makamlarını uyarmıştı. Irak hükümetine, Türkmenlerin temel haklarının ihlal edildiği ve Irak Anayasası’ndaki hükümlerle çeliştiği hatırlatılmıştı. Bu suikastla Irak’ın istikrarı ile birlikte Türkmenlerinin huzur ve güvenliğinin hedef alındığı belirtilerek bir an önce olayın faillerini bulanarak yargı önüne çıkartılması ifade edildi.

Irak Bakanlar Kurulu Genel Sekreterliğince alınan yeni karara göre Kerkük’te Türkmence’nin resmi dil olarak kullanımına kısıtlama getirilmesi Türkiye tarafından Irak makamları uyarılarak alınan kararın yeniden gözden geçirilmesi istenmişti. Irak makamlarının almış olduğu karara göre Irak Türkmenlerinin temel haklarının ihlal edildiği ve Irak Anayasası’ndaki hükümlerle çeliştiği hatırlatıldı. Oysaki Irak Anayasası’nın 125. Maddesi Irak’ı oluşturan tüm bileşenlerin idari ve kültürel haklarını teminat altına aldığı vurgulanmaktaydı. Alınan kararın Türkmenlerin hak ve hassasiyetleri gözardı edilerek Kerkük’te barış ve huzur içinde yaşanılmasına zarar verdiği ifade edilmişti.

Geçtiğimiz günlerde Irak/Kerkük’te gerçekleşen olaylarda 1 Kürt vatandaşın ölmesi, 3’ü polis 10 kişinin yaralanmasının asıl sebebi 16 Ekim 2017 tarihinde Kerkük’e giren Irak Ordusu ve Heşdi Şabi güçlerinin, Kürdistan Demokrat Partisi’ne ait binayı boşaltarak Operasyonlar Komutanlığı Karargahı yapmış olmalarıydı. Bunun üzerine 18 Aralık 2023’te Irak vilayetleri ve Kerkük’te yapılacak olan il meclis seçimleri öncesi Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani, bu binanın yeniden KDP’ye devredilmesine yönelik talimat vermişti. Alınan bu karar üzerine 25 Ağustos 2023 tarihinde karargah binasının önünde nöbet tutan bir grup Heşdi Şabi taraftarı ile birlikte çevre illerden getirilen Araplar Kerkük-Erbil yolunu trafiğe kapatmışlardı.

Bunun üzerine Erbil-Kerkük yolunun açılması için bir grup eylemci Rahimawa bölgesinde toplanmıştı. Güvenlik güçleri Arap eylemcilerin üzerine ateş açması sonucu 1 vatandaşı ölmüş, 3’ü polis 10 kişi de yaralanmıştı.  Olaylar üzerine Kerkük Polisi, şehir sakinlerini evlerine dönme çağrısı yaparak kentte sokağa çıkma yasağı ilan etmişti. Bu olaydan sonra sert bir açıklama yapın Başkan Mesut Barzani, yaşanan olaylardan dolayı bölgedeki karışıklığın sonra ermesini isteyerek birlikte yaşama, dayanışma ve kardeşliğin tehlikeye girdiğine dair ifadeler kullanmıştı. Ayrıca kentte yaşanan yasal olmayan olayların etnik gruplar arasında fitneye yol açacağını belirti. Olaylarda bir Kürt gencinin öldürülmesi üzerine “Çocuklarımızın Kerkük’te kanının dökülmesinin bedeli ağır olur” dedi

Kerkük’teki olaylar üzerine Başkan Mesut Barzani durumu yakından takip ettiklerini, sivil göstericilere ateş açılmasını ve silah kullanılmasını şiddetle kınadıklarını, Kerkük’te kaos ve güvenlik boşluğu yaratılmasının bir arada yaşamayı ve güvenlik ve istikrar açısından ciddi bir tehdit oluşturduğunu ifade ederek Irak hükümetinin derhal gerekli önlemleri almasını ve topluluklar arasında ayırım gözetilmemesi gerektiğini, ateş edenleri yargılamanın güvenlik güçlerinin görevi olduğunu belirterek Kerkük’te huzur ve güvenliğin sağlanarak normal hayata dönülmesi çağrısında bulundu.

Irak Türkmen Cephesi (ITC) Genel Başkanı Hasan Turan, sivillere ateş açanların yargılanması gerektiğini ifade ederek Kerkük’te güvenliğin sağlanabilmesi için tüm tarafları sükunete çağırarak  Başbakan Sudani’yi Kerkük’ü ziyaret etmesi çağrısında bulundu. Irak Kürdistan Yurtseverler Birliği, (KYB) Başbakan Muhammed Şiya es-Sudan’dan Kerkük’teki sorunun çözülmesini istedi. Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi (IKBY) Başkanı Neçirvan Barzani ise Kerkük’te barış ve huzurun sağlanması için tarafları ve halkı itidalli olmaya davet etti.

Tarih boyunca Kerkük halkının yüzü hiçbir zaman gülmedi. Tarihte olduğu gibi yine huzurdan mahrum bırakılmak istendi. Olan yine Türkmenlere oluyor!.. Kerkük’teki olayların gerçek yüzünü görebilmek için yüzlerce yıllık tarihinde neler olup-bittiğine bakmak lazım. (Haber’in İçeriği/Detayı Yazarlar Bölümünde)