Jeopolitik Riskler, Tarım Krizi ve Torba Yasa Uyarısı: Sektör Temsilcilerinden Kritik Değerlendirmeler

Borsa Başkanı Işınsu Kestelli 

Savaşlar, krizin merkezini genişletiyor
2025 yılının ilk yarısında küresel ölçekte yaşanan savaş ve istikrarsızlıklar, bölge ekonomilerini olduğu kadar Türkiye’yi de ciddi biçimde etkiliyor. Filistin’de süren soykırım, Rusya-Ukrayna savaşı ve İran’da tırmanan gerilim; petrol fiyatları, kur dalgalanması, turizm gelirleri ve dış ticaret gibi alanlarda ciddi riskler doğuruyor.

Enflasyon ve faiz yükü büyümeyi tehdit ediyor
Enflasyonla mücadelede istenilen seviyeye henüz ulaşılamazken, yüksek faiz ortamı üretimi baskılamaya devam ediyor. Merkez Bankası'nın faiz indirimi adımını Haziran ayında pas geçmesi, jeopolitik risklerin etkisini artırdığı gerekçesiyle değerlendirilirken, finansmana erişim sorunu işletmelerin ciddi şekilde zorlanmasına yol açıyor.

Tarımda büyüme negatif, gıda ithalatı artabilir
TÜİK verilerine göre, 2025 yılının ilk çeyreğinde tarım sektöründe yüzde 2’lik bir daralma yaşandı. Sektörde yüksek girdi maliyetleri, düşük kârlılık ve rekolte riski nedeniyle yıl sonu itibarıyla negatif büyüme bekleniyor. Bu durumun gıda enflasyonunu yüksek tutması ve tarımsal ithalatı artırması öngörülüyor.

Zeytinlik düzenlemesine karşı uyarı
Gündemdeki torba yasa teklifine de değinilen açıklamada, zeytinlikler başta olmak üzere orman ve mera alanlarının madencilik faaliyetlerine açılmasının ciddi tehditler barındırdığı vurgulandı. Türkiye’nin 2024 yılında zeytin üretiminde rekor kırarak dünyanın ikinci büyük zeytin ülkesi haline geldiği hatırlatılarak, bu kazanımların riske atılmaması gerektiği belirtildi.

Kuraklık ve verim kaybı uyarısı
Haziran 2025 itibarıyla TMO verilerine dayandırılan açıklamada, Türkiye genelinde arpa ve buğdayda yüzde 15 ila 30 arasında verim kaybı beklendiği ifade edildi. Kuraklık, yüksek sıcaklıklar ve bölgesel don olayları nedeniyle hububat ve bakliyat üretiminde ciddi düşüşler yaşanabileceği belirtilirken, nohut rekoltesinin de yağışların yetersiz kalması durumunda olumsuz etkilenebileceği öngörüldü.

Sektör desteği ve teşvik beklentisi arttı
Yaşanan tüm bu olumsuzluklar karşısında, emek yoğun sektörlerin desteklenmesi, ihracat teşviklerinin artırılması ve finansmana erişimin kolaylaştırılması gerektiği vurgulandı. Tarım sektörünün bu zorlu dönemde daha fazla yük taşımaması gerektiği mesajını verdi.