Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü(KEİ) ve Türkiye’nin Katkıları

Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü fikri, 1980’li yıllarda Doğu Avrupa Ülkeleri ve Sovyetler Birliği’ndeki değişim ve dönüşüm sürecinin arttığı bir ortamda doğmuştur.Hammadde ve enerji alanlarında zengin olan Eski Sovyetler Birliği, pazarlama konusunda güçlük çekmekteydi.Türkiye ise Eski Sovyetler Birliği’nin çok fazla ihtiyaç duyduğu ve diğer ülkelere yönelik pazarlama alanında güçlük çekebileceği gıda ve tüketim mallarına sahip bulunmaktadır.Sanayileşme konusunda önemli bir ilerleme kaydeden Türkiye yanıbaşındaki bu hammadde ve enerji kaynaklarına ihtiyaç duymaktadır.Eski Sovyetler Birliği ise gıda ve tüketim mallarına ihtiyaç duymaktadır.Bütün bu ihtiyaçlar, Karadeniz’e komşu olan Eski Sovyetler Birliği, Türkiye ve Karadeniz’e komşu olan diğer ülkeler arasında işbirliği alanında ilişkiler oluşturulmasına neden olmuştur.Bu nedenle 25 haziran 1992 yılında İstanbul’da gerçekleştirilen zirve neticesinde imzalanan antlaşma sonucu Karadeniz’e komşu ülkelerin ekonomik işbirliklerini arttırma gayretinde uluslararası bir kuruluş olan Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü(KEİ) kurulmuştur.Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü(KEİ), örgüte katılan devletlerin Karadeniz’e komşu olmalarından yani birbirlerine yakın olmalarından ve ekonomilerinin birbirlerini tamamlayıcı olmalarından dolayı birçok alanda işbirliklerini geliştirmeyi ve Karadeniz Bölgesi’nin işbirliği , barış ve ekonomik, sosyal vb. birçok alanda müreffeh bir bölge olmasını amaçlamaktadır.Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü(KEİ);Dışişleri Bakanları Konseyi, Karadeniz Ekonomik İşbirliği Parlamenterler Asamblesi, Karadeniz Ekonomik İşbirliği Konseyi ve Karadeniz Ticaret ve Kalkınma Bankası olmak üzere 4 organdan meydana gelmektedir.Dışisleri Bakanları Konseyi, en yüksek karar alma organıdır ve 6 ayda bir üzerinde mutabakat sağlanan bir yerde toplanmaktadır.Konseyin ilk iki dönem başkanlığını Türkiye yapmıştır.Karadeniz Ekonomik İşbirliği Parlamenterler Asamblesi, örgüte üye ülkelerin hükümet ve devlet başkanları zirvesinde ve Dışişleri Bakanları Konseyi’nde alınan kararların uygulanabilmesi amacıyla gerekli yasal düzenlemelerin yapılmasını sağlar, Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü’nün hedeflerinin üye ülkelerin halkları tarafından benimsenmesi için çaba sarfeder, parlamenter demokrasinin gelişmesine katkıda bulunmak ve uluslararası kuruluşlarla Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü ülkeleri arasındaki iş birliğini geliştirmeyi amaçlamaktadır.Karadeniz Ekonomik İşbirliği Konseyi, üye ülkelerin iş çevrelerini temsil etmektedir.Karadeniz Ticaret ve Kalkınma Bankası ise örgüte üye ülkeler arasında yatırım ve ticaret projelerine finansman sağlamak amacıyla haziran 1999 tarihinde kurulmuştur.Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü;Arnavutluk, Azerbaycan, Bulgaristan, Ermenistan, Gürcistan, Moldova, Romanya, Rusya, Türkiye, Ukrayna, Yunanistan, Sırbistan ve Kuzey Makedonya olmak üzere 13 üye ülkeden oluşmaktadır.Kıbrıs Cumhuriyeti’nin ise Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü’ne üyelik başvurusu kabul edilmemiştir.Türkiye’nin Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü ile ilişkileri hakkında konuşmak gerekirse;Balkanlar ve Kafkasya arasında bir geçit unsuru olma niteliğini taşıyan Karadeniz Bölgesi, komşu ülkeler açısından sürekli yüksek öneme sahip bir bölge olmuştur.Türkiye’nin de komşusu olduğu Karadeniz Bölgesi’nin önemi günümüzde de artarak devam etmektedir.Ülkemiz, bölgenin en kuşatıcı ve kapsamlı iktisadi kuruluşu olan Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü’nün kuruluşunda aktif rol üstlenmiş olup her zaman örgütün faaliyetlerine katılım sağlamıştır ve Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü’nün Sekreteryası’na da ev sahipliği yapmaktadır.Türkiye, aynı zamanda uluslararası toplumun Karadeniz coğrafyasına yükselen alakası dolayısıyla, Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü kapsamında işbirliği projelerinin yaşama aktarılması için çaba sarfetmekte ve Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü’nün etkinliğinin yükseltilmesi konusunda da yoğun gayret göstermektedir.Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü’nün Genel Sekreter Birinci Yardımcılığı görevi, daimi bir şekilde Türkiye’ye verilmiş olup, 2020’nin ocak ayı itibariyle Genel Sekreter Birinci Yardımcılığı görevini Büyükelçi Ebru Barutçu Gökdenizler sürdürmektedir. Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü bünyesinde ulaştırma, haberleşme, ticaret ve ekonomi, enerji, bilim ve teknoloji vb. birçok konuda çalışma gösteren 18 tane çalışma grubu, yardımcı organlar şeklinde faaliyetlerini sürdürmektedir.Dış İşleri Bakanları Konseyi’nin kararı ile kurulan Çalışma Grupları, Konseye faaliyetleri hakkında raporlar sunarak tavsiyelerde bulunabilir.Bir konunun ilk tartışıldığı yer olan Çalışma Grupları, uzmanlar düzeyinde biraraya gelmektedir.Ayrıca Türkiye, Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü’nün 4 temel organı olan Karadeniz Ekonomik İşbirliği Parlamenter Asamblesi, Karadeniz Ekonomik İşbirliği Konseyi, Karadeniz Ticaret ve Kalkınma Bankası ve Karadeniz Etütleri Uluslararası Merkezi’nin bünyesinde birçok alanda faaliyetlerini sürdürmekte olup bu organların yönetiminde temsilcilerini bulundurmaktadır.Bu vesileyle Türkiye’nin Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü bünyesinde faaliyetlerinin artarak devam etmesini ve diğer uluslararası kuruluşlarla da ilişkilerinin ülkemizin dış politikadaki çıkarlarının lehine sürdürülmesini temenni ederim.