Memleket isterim…

Muhterem CB Erdoğan, edebiyata meyilli, güzel şiir okuyabilen şiir hafızası hayli yüksek bir insan. Siyasî karizmasının yükselişinde bu yeteneklerinin büyük katkısı olmuştu.

Bir keresinde merhum Cahit Sıtkı Tarancı hemşehrimin «Memleket İsterim» şiirini de o etkili ve güzel ses tonuyla terennüm etmişti. Böylesi siyasetçilere her devirde rastlayamıyorsunuz.

(Hüseyin) Cahit Sıtkı Tarancı, 1910 Diyarbekir doğumlu ve yolun 46’ıncı senesinde fani dünyayı terketmiş bir şairimizdir.

«Memleket İsterim» şiiri «35 yaş şairi» olarak da tanıdığınız Cahit Sıtkı’nın sade bir dille gönlündeki huzurlu memleket hayâlini nazma döktüğü muhteşem bir şiiridir.

Genelde şiirlerinde ölüm, umutsuzluk ve sair pesimist duygular işleyen şairimiz, «Memleket İsterim»de her ne kadar yine ölümden bahsetmişse de iyimser bir gelecek özlemini ve huzuru ön plana çıkarmaktadır:

«Memleket İsterim» şiirinin sözleri şöyledir:

Memleket isterim
Gök mavi, dal yeşil, tarla sarı olsun;
Kuşların çiçeklerin diyarı olsun.
Memleket isterim
Ne başta dert, ne gönülde hasret olsun;
Kardeş kavgasına bir nihayet olsun...
Memleket isterim
Ne zengin fakir, ne sen ben farkı olsun;
Kış günü herkesin evi barkı olsun.
Memleket isterim
Yaşamak, sevmek gibi gönülden olsun;
Olursa bir şikayet ölümden olsun...

Son derece yalın, adeta basit diyebileceğimiz bir dille, devasa bir dâva ancak bu kadar güzel hülasa edilebilir.

Zira bu şiiri ister yerli ister yabancı, ister politikacı ister sıradan vatandaş; her kim okusa diyeceği “kardeşim kim istemez böyle bir memleketi?” olacaktır.

Edebiyattaki «sehl-i mümtenî» de böyle bir şey değil midir?

Sözlükte “kolay” anlamına gelen «sehl» ile “gerçekleşmesi mümkün olmayan” anlamındaki «mümteni’»den[^1] meydana gelen terkibin, edebiyattaki mánâsı, “kolayca söylenmiş gibi görünen, ancak benzerinin söylenmesi çok güç olan özlü söz ve ifade”dir.

Şiir de sözlerden meydana gelmiyor mu? İşte Cahit Sıtkı da bunu yapmıştır «Memleket İsterim» şiirinde.

Cahit Sıtkı çok basit ve kolay sözlerle öylesine büyük memleket dâvasını dile getiriyor ki, şiirine adeta «sehl-i mümtenî mısraları» denilse yeridir.

Edebiyatçılar, «sehl-i mümtenî»yi “basit, kısa, sade, tabiî (fakat bulunması her yiğidin harcı olmayan) bir ifadeyle yoğun ve derin mánâlı anlatım” olarak tanımlıyorlar.

Ziyâ Paşa da bizim Cahit Sıtkı için söylediğimizi, ünlü eseri Harâbât’ta Süleyman Çelebi için söylüyor ve onun Mevlid’ini «sehl-i mümtenî»ye misâl gösteriyor: “Sûrette egerçi sâde düzdür / Aşk u sühan anda müctemi’dir.”

Sahaflar Şeyhizâde Esad Efendi “bu özellikteki ifadelerde Arapça ve Farsça kelimelerin yerine Türkçe kelimeler kullanılarak dilin sade olmasına çalışılmalı, kolay ve özlü bir anlatımla halkın anlayabileceği ibare ve ifadeler ortaya konmalıdır” diyordu.

Merhum Cahit Sıtkı’nın «Memleket İsterim»ine birkaç mısra da bizden olsun. Lâkin edebi değeri onunla asla mukayese olunamaz elbette:

Memleket isterim,
Ne parti pırtı, ne cemaat tarikat ayırsın,
Ehl-i Tevhîd, hakikat, tevhid olsun... 03 Şubat 2021

[1] Ar. imtinā‘dan; «çekinmek; imkânsız olmak»