Nöbetçi Eczaneler
Araştırma-Yorum: Muhsin AKIL
Yapay Zeka insan zekasına odaklı, insan zekasını taklide yönelik bir bilim dalı olma yönünde her geçen gün gelişmektedir. Elde edilen bilgiler yenilenerek geliştirilip bir sistem haline getirilerek insanlığın hizmetine sunuluyor. Yapay Zeka, teknoloji dünyasındaki bütün sistemlere göre en büyük farklılığı ve özelliği insan zekasını taklit etmesidir.
Yapay Zeka, günümüzün bilimsel bir buluşu değildir. Temeli/kökü binlerce yıla uzanır. İnsan ne zamanki kendi imkanlarıyla ‘makine’ dediğimiz icatlarıyla tekerlek çağı dönemine geçiyor ve sonrasında Fizik, Kimya, Matematik ile zekasını daha üst bir seviyeye çıkartıyor. İnsan, yeni icatlarına devam ederek elektrik/enerji, matbuat makineleri, günlük ihtiyaçlarını karşılayabilecek diğer buluşlarıyla günümüz çağını yakalıyor. Modern teknolojiler doğrultusunda araba, tren-hızlı tren, helikopter-uçak vs. ve modern savaş silahları (denizaltı, uzay araçları, patlayıcılar vs.) ile insan zekasının sınır uçlarını zorlayıcı hesap makinesi, televizyon, bilgisayar vs. çağımızın teknolojik buluşları neticesinde Yapay Zeka ile teknolojik bilimsel dünyayı taçlandırıyor.
Yapay Zeka’nın yegane amacı toplanan verilerden anlam türeterek kendiliğinden öğrenme metodolojisi oluşturmasıdır. Yani, her türlü modern/çağdaş izleme, dinleme, görüntüleme kuruluşları üzerinden veri toplamasıdır. Toplanan verileri süzgeçten geçirerek insanlığın hizmetine sunmasıdır.
Yapay Zeka’nın geleceğe yönelik tehlikeleri arasında en önemlisi bazı meslekleri yok edeceği konusudur. Gerçi son 100 yıl içinde teknolojik gelişmeler neticesinde zaten bazı meslekler yok olma derecesine gelmişti… Örnek olarak, terzilik, kunduracılık, klasik tarımcılık vs… Aynı şekilde sekreterlik başta olmak üzere teknik yazarlık, noterlik, emlakçılık, satış danışmanlığı vb. mesleklerin yerini Yapay Zeka alabilir!
Yapay Zeka’nın fikir babası (bilindiği kadarıyla!) 1943 yılında tarihi kavramsal olarak ‘makineler düşünebiliyor mu?’ sorusuna cevap arayan Alan Mathison’dur. Machine Learning, Deep Learning, Natural Language Processing, Computer Vision ve Explainable Al olarak 5 tip Yapay Zeka vardır!
Yapay Zeka’nın ‘ZEKASI’ tartışılmaz boyutlara ulaşmıştır. Günümüzde Yapay Zeka’nın hızına erişmek o kadar zorlaştı ki! Yapay Zeka, adı üstünde ‘zeka’ yönünden çok hızlı bir şekilde gelişmeye devam etmektedir. Yani, teknolojik olarak çok gelişmiş makine öğrenim algoritmaları, sinir ağları ve dil işleme yeteneklerinin kullanımı ile zeka potansiyelini insanın aklını zorlayacak bir zirveye tırmandırmıştır.
Günümüzde Yapay Zeka ile neler yapılmıyor ki… Başta savunma sanayi ve siber güvenlik vb. sektörlerin stratejik çalışmaları olmak üzere navigasyon, sesli asistanlar, sosyal güvenlik, sağlık hizmetleri, yardımcı robotlar ve e-ticaret gibi birçok alanda hayatımıza yön vermektedir.
Birçok bilim dallarında olduğu gibi Yapay Zeka uzmanlığı mümkündür. Üniversitelerin bilgisayar ve yazılım bölümleri ile birlikte Yapay Zeka bölümünde okuyanlar mezuniyetleri sonrası kendilerini geliştirerek uzman olabiliyorlar.
Yapay Zeka, TIB dünyasında birçok hastalığın teşhisi yönünde yardımcı olabilir. Tıbbi görüntülemeler sonucunda anormal durumları teşhis ve tespit edebilir. Yapay Zeka, hastalıkların erken teşhis, doğru tedavi yol ve yöntemleri konusunda bulgular sağlayabilir.
Yapay Zeka’nın insanlık için faydaları olduğu kadar zararları da vardır?! Yapay Zeka’nın zararları vardır diyerek hayatımızı karartacak olumsuz düşüncelere girmemiz doğru değildir. Nasıl ki kesici aletler, ateşli silahlar vs. kötü insanların elindeyse elbet ki zararlıdır! Yok doğru/iyi insanların elindeyse faydalıdır. Aynen bu şekilde Yapay Zeka, yanlış/kötü kişilerin elindeyse elbet ki zararları olacaktır. Yani, Yapay Zeka kullanılarak öldürmeye programlanmış her türlü silahlar kitlesel ölümlere yol açabilir. Ya da ülkeler arasında Yapay Zeka savaşlarına sebep olabilir.
Zaten Yapay teknolojisinin en çok kullanıldığı alanlar askeri alanlardır. Savunma alanı olarak (savunma sanayi) insansız hava araçları Yapay Zeka kullanımında başı çekiyor. Ayrıca ve istihbarat alanları da Yapay Zeka için en uygun alanlardır.
Yapay Zeka hiçbir zaman insanın yerini alamaz! Çünkü strateji, planlama ve kavramsallaştırma yapamaz. Yani, kendi hedeflerini seçemez, sağduyu uygulayamaz ve yaratıcı olamaz. Daha doğrusu his, duygu, düşünce, sempati, empati, etkileşim, merhamet, şefkat, üzüntü ve acı gibi insanın ruhsal boyutunu ilgilendiren insani özellikleri gerçekleştiremez. Yapay Zeka, maddi/(makinemsi) özellikleri yönünden insanın iç tepkimelerinden uzaktır.
Yapay Zeka mühendisleri, insan davranışları dahil olmak üzere problem çözme ve karar verme süreçlerini analiz ederek oluşabilecek sorunlarda sistemlerin organizasyonunu sağlarlar.
Türkiye’de Yapay Zeka konusunun gündeme getiriliş tarihi1959’dur. Yapay Zeka, Ordinaryüs Prof.Dr.Cahit Arf tarafından Erzurum Üniversitesi’nde “Makineler Düşünebilir mi ve Nasıl Düşünebilir?” konusunda sunum yapması gündeme gelmeye başlamıştır. Yapay Zeka’nın düşünceden fiiliyata geçirilmesi, bir firmanın 2015 yılında uzun Ar-Ge çalışmaları neticesinde ilk Yapay Zeka ürününü piyasaya çıkartması ile başlamıştır. Bu ürün aynı zamanda Amerika ve Arap ülkeleri pazarına da sunularak dünyada ilkler arasında yerini almıştır.
Türkiye, Yapay Zeka konusunda 160 ülke içinde 47’inci sırada yer alıyor. Yapay Zeka’da Türkiye’yi ülkeler arasında daha üst sıralara çıkartmak için Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi başta olmak üzere Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TUBİTAK, Bilgi Teknolojileri ve İletişim kurumu ile birlikte diğer ilgili tüm kurum ve kuruluşlarımız ellerinden gelen her türlü gayreti göstererek azimle çalışmaktadırlar.
Türkiye’de ilk yerli Yapay Zeka adımını HAVELSAN ile atmıştır. HAVELSAN’ın geliştirdiği MAIN’ın tanıtımını yaparak yapay zeka platformu oluşturmuştur. Bu platform Türkçe tabanlı ve kendi verilerini kullanan bir platformdur. Bu şekilde çalışmalar sonucunda veri güvenliği sağlanarak kurumların performansı artırılıyor olduğunu da ayrıca belirtmek isteriz.
Türkiye’de Yapay Zeka’ya verilen önemin daha da büyümesi ve aktif hale gelebilmesi için 2023 yılında Üniversitelerin adım atması ile başlamıştır. Yapay Zeka mühendisliği devlet üniversitesi olarak Hacettepe Üniversitesi’nde mevcuttur. Öte yandan özel üniversiteler arasında da Bahçeşehir, Ostim Teknik, TOBB Ekonomi ve Teknoloji üniversitelerinde Yapay Zeka bölümleri bulunmaktadır.
Türkiye’de, 2000 yılında Yapay Zeka ürünleri geliştiren 5 firma/şirket varken bu sayı 2024 yılında toplam 1.195’e kadar yükselmiştir.
Yapay Zeka konusunda en yüksek düzeydeki ülkeler arasında başı Çin çekmektedir. Daha sonra Hindistan, Güney Kore, Singapur geliyor. Dünyaca ünlenmiş 10 Yapay Zeka uygulaması var. Alexa. Alexa, Amazon, Siri. Apple, Google Assistant, Microsoft Cortana vs gibi örnekler… Şu anda dünyada en büyük Yapay Zeka COinleri arasında RenderRENDER, WorldcoinWLD, NumeraireNMR, The GraphGRT, Iexec RlcRLC, Fetch.AiFET, ArkhamARKM, Omni NetworkOMNI vs…
ÖNEMLİ NOTLAR: Yapay Zeka konusunda daha çok bilgi edinmek için önce Başkent Postası yazarlarımızdan Serhat Uzunkök’ün 18 Mart 2024 tarihli “Yapay Zeka Geleceğin Tehditi Değil, Bugünün Silahıdır” başlıklı yazısını okumanızı tavsiye ederim: https://baskentpostasi.com/yapay-zeka-gelecegin-tehditi-degil-bugunun-silahidir/ Sonra da ‘Daktilo 1984’ internet sitesinden Mert Söyler’in 1 Şubat 2024 tarihli“Teknoloji Gündemi: ChatGPT Çip Üretecek, AB-Çin Ticaret Savaşı İhtimali”, 28 Şubat 2024 tarihli “Teknoloji Gündemi: Sora, Seçmen Manipülasyonu ve Microsoft’un Avrupa Atılımı”, 3 Nisan 2024 tarihli “Teknoloji Gündemi: TikTok Yasaklanacak mı, Yapay Zeka vs. Demokrasi ve Starshield”, 28 Mayıs 2024 tarihli “Teknoloji Gündemi: GPT-4o, ABD-Çin Ticaret Savaşı ve Veri Merkezlerine Bitmeyen Talep”, 25 Haziran 2024 tarihli “Teknoloji Gündemi: Nvidia’nın Önlenemeyen Yükselişi, Apple’ın Yapay Zeka Lansmanı”, 31 Temmuz 2024 “Teknoloji Gündemi: CrowdStrike Kesintisi, Llama 3.1, SearchGPT, SpaceX Teksas’a Taşınıyor” başlıklı yazıları ile birlikte Orçun Özkoca’nın 15 Aralık 2023 tarihli “Lütfen Patlatınız: Filtre Balonları”, Volkan Kahyalar’ın 16 Aralık 2023 tarihli “Anlatılarla Başlayan Yapay Zeka”, Emre Aydilek’in 13 Eylül 2023 tarihli “Yapay Zekâ Kamu Yönetimini Nasıl Dönüştürecek?”, Adem Yılmaz’ın 27 Eylül 2023 tarihli “Dijital Yara II: Yapay Zeka Tarafsız Bir Olgu mu?” yazılarını okumanızı öneriyorum. https://daktilo1984.com/