AZERBAYCAN – ERMENİSTAN SINIR GÜVENLİĞİ

Ermenistan, Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından birçok devletten aldığı destek ve yardımlar vasıtası ile Azerbaycan toprakları olan Karabağ ve çevresindeki yerleşim alanlarını işgal etti. Büyük bir zulüm ve zalimlikle yaklaşık 30 yıl boyunca Azerbaycan askerlerine ve sivillerine saldırılar düzenledi. Hocalı başta olmak üzere birçok şehirde soykırım yaptı Ermeni güçleri… Ermenistan ordusunun sivillere yönelik saldırılarının giderek artması ve 27 Eylül 2020’de temas hattındaki köylerin ağır silahlarla ateşe tutulması bardağı taşıran son damla oldu. Azerbaycan ordusu, aynı gün Başkomutan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in emriyle karşı operasyona başladı. Bir süre sonra Azerbaycan için “vatan savaşına” dönüşen operasyon 44 gün sürdü. Türk harp tarihine altın harflerle nakşedilecek olan Karabağ Zaferi Azerbaycan, Ermenistan ve Rusya arasında 10 Kasım 2020’de imzalanan üçlü bildiri savaş sona erdi. Savaş sonrası iki ülke arasındaki sınırın belirlenmesi için komisyon kurulması, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan’ın Kasım 2021’de Soçi’de yaptığı görüşmede kararlaştırıldı. Bu tarihten itibaren komisyon üyeleri belirli aralıklarla bir araya gelerek sınır belirleme ve sınır güvenliği konularında çalışmalarına başladılar. Nihayet uzun bir aradan sonra 19 Nisan 2024 tarihinde sınır belirleme komisyonlarının 8. toplantısı iki ülke sınırında yapılmış, toplantıda bazı hususlarda mutabakata varılmıştı. Yapılan mutabakata göre; Ermenistan, 1. Karabağ Savaşı’nda işgal ettiği Bağanis Ayrım, Aşağı Eskipara, Heyrimli ve Kızılhacılı köylerini Azerbaycan’a iade etmeyi kabul etmiş, bu köylerle karşılarındaki Ermenistan köyleri arasında sınır hattının belirlenmesi sağlanmıştı. 4 köyün iadesinin ardından Ermenistan’ın başkenti Erivan’da toplanan binlerce Ermeni, Gürcistan’a giden otoyol üzerinde bulunan stratejik köylerin iadesine sert tepki gösterdi. Irkçı bir o kadarda kanla beslenen bir kısım Ermeni Tavuş bölgesinin dini temsilcisi Başpiskopos Bagrat Galstanyan’ın öncülüğünde yapılan gösteride Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan’ın istifası istendi.  Devam eden gösterilerin daha çok büyümemesi için televizyonda açıklama yapan Başbakan Paşinyan Azerbaycan ile sınır anlaşmazlıklarının çözülmesinin “Ermeni Cumhuriyeti’nin uluslararası kabul görmüş ve meşru sınırları içindeki varlığının tek garantisi olduğunu” söyledi. Eylemciler Paşinyan hükümetinin düşmesi için ciddi mesai harcarken, Paşinyan yönetimi ise yüzlerce göstericiyi gözaltına alarak barış yolunun kapanmasını istememektedir. 44 Gün Savaşı’nın kahraman devleti yegâne Azerbaycan’dır. Can Azerbaycan savaşta elde ettiği başarıyı diplomasi masasında da sürdürmeye kararlı olduğunu bir kez daha dünyaya duyurmuş oldu. Azerbaycan Ermenistan’a karşılıklı olarak birbirlerinin egemenliğini, toprak bütünlüğünü tanımak, toprak iddiasında bulunmamayı taahhüt etmek gibi ilkelerden oluşan şartlar temelinde barış anlaşması imzalamayı önerdi. Ermenistan bu şartları kabul ettiğini açıkladı. Böylece, Ermenistan ile Azerbaycan arasında gelecekte barış anlaşması ile sonuçlanması beklenilen bir süreç başladı. Dileğimiz o ki; Azerbaycan’ın işgal altındaki tüm toprakların bir önce azat edilmesidir. 

Dr.İmbat MUĞLU