Türkiye-Azerbaycan İlişkileri

1991 yılında Sovyetler Birliği’nın dağılmasının ardından 30 Ağustos 1991 tarihinde bağımsızlığını ilan eden devletlerden biri olan Azerbaycan’ın bağımsızlığını tanıyan ilk devlet 9 Kasım 1991 yılındaki beyanıyla Türkiye olmuştur.Türkiye, 14 Ocak 1992 yılından itibaren Azerbaycan ile ikili ilişkiler kurmaya başlamış ve her iki ülke arasında Bakü’de Konsolosluk düzeyinde olan ilişkiler, Büyükelçilik düzeyine yükseltilmiştir.Ayrıca Türkiye’nin Azerbaycan’da ve Azerbaycan’ın da Türkiye’de ikişer tane başkonsolosluğu bulunmaktadır.Bu durum Türkiye’nin kuruluşundan itibaren Azerbaycan ile ikili ilişkilerini geliştirmeye ve ilerletmeye çabaladığını göstermektedir.Ayrıca Azerbaycan, Türkiye’nin Kafkasya ile ilişkilerinde köprü görevi de görmektedir.Türkiye, Azerbaycan ile “Bir devlet, iki millet” şiarıyla yürüttüğü ikili ilişkilerinde, Azerbaycan’ın tüm sorunlarında çözüm için çabalayan bir devlet olmuştur.Mesela 1986 yılında Ermenistan tarafından işgal edilen Karabağ sorununda;Türkiye, bu konuda Azerbaycan’a ciddi anlamda destek vermiştir.Bu kapsamda Türkiye, Ermenistan ile arasındaki sınır kapılarını kapatmış ve siyasi, sosyal, ekonomik, politik vb her alanda Ermenistan’a sert tepki göstererek tüm ilişkilerini kesmiş ve Azerbaycan’ı desteklediğini tüm dünyaya ve Azerbaycan halkına göstermiştir.Geçtiğimiz aylarda da Ermenistan, Karabağ’a saldırmış ve Türkiye, gerek SİHA’larıyla gerekse diğer stratejik silah ve savaş uçaklarıyla Azerbaycan’a önemli ölçüde destek vererek Azerbaycan’ın topraklarını koruması için başat rol oynamıştır.Bunun gibi Azerbaycan ve Türkiye ilişkilerinin olumlu seyrini perçinleştiren nice örnekler vardır.Türkiye’nin Azerbaycan ile ikili ilişkilerinde ise;enerji bakımından Azerbaycan, zengin yer altı kaynaklarına sahiptir.Bu kapsamda Türkiye, Azerbaycan ile Bakü-Tiflis-Ceyhan Petrol Boru Hattı Projesini gerçekleştirerek önemli oranda enerji ihtiyacını buradan karşılamıştır.Askeri alanda ise;1996 ve 1997 yıllarında Azerbaycan ve Türkiye arasında bazı antlaşmalar imzalanarak Türkiye ile Azerbaycan’ın gerek askeri tatbikatlar anlamında gerekse diğer askeri alanlarda işbirliği yapmaları sağlanmıştır.Ayrıca Türkiye, Azerbaycan ile çeşitli antlaşmalar da imzalamıştır.Bunlar; Türkiye, Azerbaycan Ekonomik ve Ticari İşbirliği Antlaşması, Türkiye Cumhuriyeti ve Azerbaycan Cumhuriyeti Arasında Dostluk, İşbirliği ve İyi Komşuluk Antlaşması, Karadeniz Ekonomik İşbirliği Eğitim, Kültür ve Haberleşme Antlaşması, Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Antlaşması, Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Antlaşması vb her alanda birçok antlaşma imzalanmıştır.Bu antlaşmalat ve samimi ilişkiler, Türkiye ile Azerbaycan’ın “İki devlet, bir millet” şiarıyla yürüttükleri ilişkilerin olumlu seyrini perçinlemektedir.Bu vesileyle Türkiye ile Azerbaycan arasında “İki devlet, bir millet” şiarıyla yürütülen ilişkilerin daha çok gelişmesini ve ilişkilerin seyrinin her zaman olumlu bir şekilde devam etmesini temenni ederim.

Diyaeddin ULUCAN