“Senelerce, senelerce evveldi;
Bir deniz ülkesinde”
Diye başlayan o çok sevdiğimiz şiir…
Yazarı Edgar Allan Poe
(1809-1849)
ABD- Yazar- Şair
Ölümsüz bir aşkın dile gelişi…
Dolu dolu yaşanmış bir sevda,
Yokluğun ve imkânsızlığın sevgiyi öldürmediğini ispat eden bir hayat,
Edgar Allan Poe
Amerikan yazı dünyasının duygusal, romantik akımın yazar ve şair öncülerinden,
ABD’nin ilk kısa hikâye yazarlarındandır.
Poe aynı zamanda korku, gerilim ve polisiye türlerinin öncüsü olarak da kabul edilir.
Bugün ABD’nin ilk büyük yazarı kabul edilse de Poe hayattayken hak ettiği saygıyı görememiş, yeterince anlaşılamamış hatta yanlış anlaşılmıştır.
Poe, ailesinin her ikisi de profesyonel oyuncu olan, üç çocuklu David ve Elizabeth (Arnold) Poe’nun ikinci çocuğu olarak Boston’da dünyaya gelmiştir.
Doğduktan bir yıl sonra babası evi terk eder, ertesi yıl annesi veremden ölür.
Virjinya’dan İskoç tütün tüccarı John Allan yanına alır.
1815’te Allan’ın ailesiyle İngiltere’ye gider, bir süre özel okullarda okur.
Öğrenciliği sırasında alkol ve kumarla tanışır, bir süre sonra Virjinya’ya geri döner, Virjinya Üniversitesi’ne kaydolur ama bir yıl kalır.
Bu dönemde kumar borçları yüzünden manevi babasıyla arası açılır.
Ayrıca Edgar Allan Poe babasıyla da hiç anlaşamayan bir yazardır ve eserlerinde babasıyla olan çatışmalarına rastlanır.
Poe, 26 yaşında kuzeni Virginia Clem ile evlenir.
Virginia ise 13 yaşındadır.
Poe’nun bir işi ve parası da yoktur.
Yazdıklarıyla geçimini sağlamaya çalışır.
Üzerinde 10 yıl çalıştığı bir romanını sadece 10 dolara satabilmesi hayatın ilginç yanıdır.
Başka ilginç olay ise Poe’nun ölümünden sonra birkaç sayfa el yazması binlerce dolara satılmış olmasıdır.
Yoksulluk koşullarına karşın Edgar ve Virginia duygusal ve aşk dolu bir yaşam sürerler.
Poe, çok genç hatta çocuk yaştaki karısını çok sever ve en güzel şiirlerini Virginia için yazar.
Yaşadıkları evin yaşam şartları kötü hatta virane bir evdir.
Çoğu zaman yeterince beslenemezler, aç kaldıkları zamanlarda tanıdıkları destek olur.
Hatta çoğu zaman kırlardan topladıkları ot ya da meyvelerle idare ettikleri söylenir.
Ve Virginia ağır hastalanır.
Virginia vefat ettiğinde Poe cenaze masraflarını dahi karşılayamaz.
Charles Baudelaire’in “Çağımızın en güçlü yazarı…” demiştir. .
Başlıca yapıtları: Dedektif Auguste Dupin Öyküleri, Oval Portre, Morgue Sokağı Cinayeti, Usher Evinin Çöküşü, Altın Böcek, Kızıl Ölümün Maskesi’dir.
Şair 40 yaşındadır.
Bir gün bir meyhanede hasta olarak bulunur ve kendini toparlayamaz, 4 gün sonra, 1849 yılında vefat eder.
Mezarlıkta düzenlenen törene yalnızca 4 kişi katılır.
Ölüm olayıyla ilgili çelişkili ve anlaşılmaz raporlar hazırlanır.
Virginia’nın öldüğü ev bugün bir müzedir.
Poe ise Dünya’nın en ünlü öykücü ve şairleri arasına girmiş, kitapları milyonlarca adet satmıştır.
“Annabel Lee”, şairin son şiirdir.
Bir aşk topuna benzer Poe’nun yaşamı…
Sevgiyle, aşkla doludur.
Bu şiir, genç ve güzel bir kadının ölümünü anlatır ve bu tema Poe’ya göre “dünyadaki en şiirsel konudur.”
Şiir, güçlü bir aşka odaklanmıştır.
Şairin iç dünyasını yansıtır.
ANNABEL LEE
Senelerce, senelerce evveldi;
Bir deniz ülkesinde
Yaşayan bir kız vardı, bileceksiniz
İsmi Annabel Lee;
Hiçbir şey düşünmezdi sevilmekten
Sevmekten başka beni.
O çocuk ben çocuk, memleketimiz
O deniz ülkesiydi,
Sevdalı değil karasevdalıydık
Ben ve Annabel Lee;
Göklerde uçan melekler bile
Kıskanırdı bizi.
Bir gün işte bu yüzden göze geldi,
O deniz ülkesinde,
Üşüdü rüzgârından bir bulutun
Güzelim Annabel Lee;
Götürdüler el üstünde
Koyup gittiler beni,
Mezarı ordadır şimdi,
O deniz ülkesinde.
Biz daha bahtiyardık meleklerden
Onlar kıskandı bizi,_
Evet! Bu yüzden (şahidimdir herkes
Ve o deniz ülkesi)
Bir gece bulutun rüzgârından
Üşüdü gitti Annabel Lee.
Sevdadan yana, kim olursa olsun,
Yaşça başça ileri
Geçemezlerdi bizi;
Ne yedi kat gökteki melekler,
Ne deniz dibi cinleri,
Hiçbiri ayıramaz beni senden
Güzelim Annabel Lee.
Ay gelip ışır hayalin eşirir
Güzelim Annabel Lee;
Bu yıldızlar gözlerin gibi parlar
Güzelim Annabel Lee;
Orda gecelerim, uzanır beklerim
Sevgilim, sevgilim, hayatım, gelinim
O azgın sahildeki,
Yattığın yerde seni
Yazar : Edgar Allan Poe
Çeviri: Melih Cevdet Anday
YORUMLAR