Nöbetçi Eczaneler
Amerika’daki yetişkinlerin yarısına yakını yüksek tansiyon (hipertansiyon) sorunu yaşamakta ve bu durum, demans gelişimi için yaygın ancak önlenebilir risk faktörlerinden biri olarak öne çıkıyor. Uzmanlara göre, yüksek kan basıncı beyne yeterli oksijen gitmesini zorlaştırıyor ve beyin dokusunun atıklardan arınmasını engelliyor. Ayrıca, bu anormal kan basıncı, beyindeki küçük kan damarlarına zarar vererek beyin hasarına neden olabiliyor. Temple Üniversitesi Tıp Fakültesi Nörobilim Profesörü Silvia Fossati, orta yaşlardaki hipertansiyonun beyinde kan akışını düşürdüğünü ve Alzheimer hastalığına katkıda bulunduğunu belirtiyor.
Hipertansiyon, Alzheimer gibi bilişsel bozuklukların yanı sıra tüm demans türleri için bir risk faktörüdür. Normal kan basıncına sahip bireylere kıyasla, yüksek tansiyona sahip olanlarda bilişsel bozukluk riski 1,5 kat daha fazla. Wayne State Üniversitesi’nden Psikolog Ana Daugherty, demans riskini azaltmak için kalp sağlığına dikkat edilmesi gerektiğini ve bunu sağlamak için asla geç olmadığını vurguluyor.
Hipertansiyonun Beyne Zararları
Beyin, vücut ağırlığının %2’sini oluşturmasına karşın, kalbin kan çıkışının %15’ini talep eder. Bu yüzden kan akışındaki herhangi bir bozulma beyne ciddi zararlar verebilir. Kan-beyin bariyerinin zarar görmesi ise beyni iltihaplanma riskine daha açık hale getirir. Lancet Komisyonu’nun 2024 Demans Raporu’na göre hipertansiyon, demans vakalarının %45’ini oluşturan 14 önlenebilir risk faktöründen biri. Uzun vadeli araştırmalar, orta yaşlarda başlayan yüksek tansiyonun hafıza ve bilgi işlem süreçlerinde hızlı bir bilişsel gerilemeye neden olduğunu bildiriyor.
Hipertansiyonun Yönetilmesi ve Demans Riskinin Azaltılması
Hipertansiyonun tedavi edilmesi demans riskini tamamen ortadan kaldırmasa da azaltabilir. 40 yaş sonrası için önerilen sistolik basıncın 130 mmHg’nin altında tutulması, bilişsel sağlık üzerinde olumlu etkiler sağlıyor. Ayrıca, hipertansiyonun tetiklediği demans riskini azaltmak için aktif bir yaşam tarzı, sağlıklı beslenme ve gerektiğinde ilaç tedavisi öneriliyor. Fiziksel aktivite eksikliği ve tuz tüketimi hipertansiyon riskini artırırken, egzersiz ve tuz tüketimini azaltmak ise beyne yararlı etki sağlıyor.
Fiziksel egzersiz, bahçe işleri, yoga veya yürüyüş gibi aktiviteler hem kan basıncını düzenleyerek hem de beyne fayda sağlayarak demans riskini azaltmakta etkili oluyor. Ayrıca, antihipertansif ilaçların da bilişsel gerilemeye karşı koruma sağladığı, 17 randomize kontrol çalışması sonucunda doğrulandı.
CUMHA – CUMHUR HABER AJANSI