Doğu Afrika Ülkeleri Topluluğu ve Türkiye ile İlişkileri

Doğu Afrika Ülkeleri Topluluğu, Afrika kıtasının doğusunda bulunan 5 ülke olan Kenya, Ruanda, Brundi, Uganda ve Tanzanya’dan oluşan devletlerarası bölgesel bir kuruluştur.Doğu Afrika Ülkeleri Topluluğu, 1967 yılında kurulmuştur.1977 yılında ise Doğu Afrika Ülkeleri Topluluğu çökmüştür.Ancak 7 Temmmuz 2000 yılında bu topluluk tekrar aktif hale gelmiştir.Siyasi, ekonomik ve sosyal konulardaki işbirliğinin üye ülkelerin tümünün yararına olacak şekilde genişletilmesi, derinleştirilmesi ve yeni iş alanlarının oluşturulması Doğu Afrika Ülkeleri Topluluğu’nun amaçları arasındadır.Doğu Afrika Ülkeleri Topluluğu’nun kurucu başkanı Tanzanya Devlet Başkanı Jakaya Kikwete’dir, günümüzdeki mevcut başkanı ise Kenyalı Peter Mathuki’dir.Doğu Afrika Ülkeleri Topluluğu, 2008 yılında Afrika kıtasındaki başka bazı ülkelerin de dahil olduğu serbest ticaret antlaşmasını kabul etti.Bu nedenle Doğu Afrika Ülkeleri Topluluğu, Afrika Ekonomik Topluluğunun ayrılmaz bir parçası haline gelmiştir.Doğu Afrika Ülkeleri Topluluğu, Doğu Afrika Federasyonu’nun kurulması noktasında potansiyel bir öncü olmuştur.2010 yılında ise ortak bir para birimi ve Afrika kıtasındaki tüm ülkeleri kapsayan siyasi bir federasyon oluşturmak hedeflenmiştir.Bu kapsamda 2013 yılında 10 yıl içinde parasal bir birlik oluşturma hedefini gerçekleştirecek olan protokol imzalanmıştır.Doğu Afrika Ülkeleri Topluluğu’nun merkezi Tanzanya’nın Arusha kentindedir.Doğu Afrika Ülkeleri Topluluğu, 1 milyon 820 bin 664 kilometrekarelik alana sahiptir ve 2013 yılı itibarıyla tahminen 149 milyon 959 bin 317 kişilik nufusa sahiptir.Türkiye’nin Doğu Afrika Ülkeleri Topluluğu ile ilişkilerini değerlendirecek olursak;Türkiye, 2012 yılından itibaren çeşitli zamanlarda Türkiye’nin Afrika’da bulunan Darüsselam Büyükelçiliğini ziyaret eden EAC yetkilileri, Türkiye’nin büyüyen ekonomisi ve kalkınma noktasındaki tecrübesinin EAC için iç açıcı ve tetikleyici bir ilham kaynağı olduğunu, Türkiye ile ilişkilerinin ve işbirliği alanlarının genişletilmesine ve arttırılmasına önem verdiklerini ve Türkiye’nin EAC Ortaklık Fonu’na katılmasını istediklerini belirtmişlerdir.Bu kapsamda Türkiye’nin Doğu Afrika ile her alanda hızla gelişen ilişkilerine bakıldığında, bu ortamda Türkiye’nin Doğu Afrika Ülkeleri Topluluğu(EAC) Ortaklık Fonu’na gözlemci olarak katılmasına karar verilmiştir.Bu kapsamda Türkiye,10-11 Şubat 2015 yılında Doğu Afrika Ülkeleri Topluluğu(EAC)’nun merkezi Arusha’da gerçekleştirilen Doğu Afrika Ülkeleri Topluluğu(EAC) Ortaklık Fonu 22. Yönetim Kurulu Toplantısı ve Doğu Afrika Ülkeleri Topluluğu(EAC) Ortaklık Fonu Yüksek Düzeyli Diyalog Toplantısı’na gözlemci olarak katılım sağlamıştır.2021 yılı itibarıyla Türkiye’nin Afrika ülkeleriyle ilişkilerine baktığımızda;16-18 Aralık 2021 yılında İstanbul’da 3.Türkiye-Afrika Ortaklık Zirvesi düzenlenmiştir.Bu zirve “Birlikte Kalkınma ve Refah için Güçlendirilmiş Ortaklık” temasıyla gerçekleştirilmiştir.3.Türkiye-Afrika Ortaklık Zirvesi sonucunda Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan, “Zirvede ilişkilerimizi daha da genişletecek bir yol haritası üzerinde mutabık kaldık.2022-2026 eylem planı geniş bir yelpazede ortaklığımıza rehberlik edecektir. Biz birlikte kazanalım, birlikte büyüyelim insanlarımızın refahını birlikte büyütelim istiyoruz.” ifadelerini kullandı.Bu zirve, Türkiye’nin Afrika kıtasında bulunan ülkelere, kıta ülkelerinin sömürgeci zihniyetlerin sömürülerinden kurtulmasını ve hem yeraltı kaynaklarının hem de yer üstü alanlarının kıtadaki vatandaşların istifadelerine bırakılmasını istediğini göstermektedir.Bu vesileyle Türkiye-Afrika Ortaklık Zirveleri’nin daha çok gerçekleştirilmesini ve Türkiye’nin Afrika ilişkilerinin kazan-kazan esasına göre daha çok arttırılarak Türkiye ekonomisinin bu canlılıkla daha da büyümesini temenni ederim.

Diyaeddin ULUCAN